Ballard’ın High Rise romanının sinema uyarlaması İngiliz yönetmen Ben Wheatley tarafından gerçekleştirildi. Ballard Londra’daki bir gökdelen konut projesinden ilhamla yazdığı romanında bir doktorun tıbbi olayları günlüğüne kaydetmesine benzer yazın tekniğini kullanır. Doktorun adı Laing’dir. Laing aynı zamanda akıl hastalıklarında varoluşçuluktan etkilenen çalışmalarıyla bilinen İskoç bir psikiyatristin ismidir. Kendisi reddetse de anti psikiyatri akımına dahil edilir. Siyasi olarak Yeni Sol’a yakın olduğu belirtilir.
Laing filmde toplumsal sınıflara ayrılmış gibi görünen gökdelenin 27. katında “ortanın üstü” bir toplumsal seviyededir. Gökdelenin penthouse katında mimar Anthony Royal, eşiyle devasa teraslı bir dairede yaşar. Teras o kadar büyüktür ki atla gezinmek olasıdır. Gökdelenin alt katlarında ise görece olarak daha orta sınıfa dahil kredi borcu olan aileler yaşar. Bunlardan birisi belgesel yapımcısı, “halk adamı” rolüne soyunan Wilder’dır. Wilder kaba saba, maço, hatta kadın düşmanı bir karakterdir. Alt katlarda elektriğin kesilmesi, çöp giderinin tıkanması gibi sorunlar nedeniyle alt kat sakinleri bina yöneticisine ve -ulaşabilirlerse- mimara şikayette bulunurlar ama işler düzelmez. Gökdelen sakinlerinin partileri ve seks konusundaki rahat tavırları zamanla çığrından çıkar ve kontrol edilemez bir yıkımı ve aşırı davranışları ortaya çıkarır. Tüm bu ekstrem davranışların kökeninde brutalist tarzda inşa edilmiş binanın bulunduğu izleyiciye hatırlatılır. Gerçekte gökdelenin mimarı Anthony Royal’in iki ay binada oturduktan sonra eşine ait daha klasik bahçeli bir eve taşındığını biliyoruz. Psikiyatrist olan Talbot karakteri binanın sakinlerinin davranışlarını açıklamak için post-freudyen açıklamalar getirmektedir. Bir anlamda varlıklı, sosyal olarak genel toplumun sınırlarından kendilerini soyutlamış karakterler, kendilerinden beklenen kalıpların dışına çıkarak tüm asosyal dürtü ve davranışlarını sergilerler ve bu davranışların bir cezası veya sonucu yoktur. Tamamen bir fantezi gibi görünen bu durum Ballard’ın uç noktaya taşınmış sürrealizmine işaret eder.
Umut Hanioğlu
umutable@gmail.com
