Juliette Binoche, kocası ve genç kızını yolda ölümcül bir araba kazasında trajik bir şekilde kaybeden perişan bir kadın olan Julie’yi muhteşem ve şiddetli bir şekilde oynuyor. Olay karşısında hala şok geçiriyor, hayatını yeniden kurmaya çalışırken, onu geçmişine bağlayan her şeyi bırakıyor, ancak onu terk etmeye hazır değildir ve daha büyük bir güçle geri döner. Avrupa Topluluğu tarafından kıtanın birleşmesini onurlandırmak, kutlamak için bir eser yapmak üzere görevlendirilen ünlü bir besteci olan kocasının ölümünden önce, Julie müziği yok etmeye çalışır ancak yukarıda bahsedilenler iradesinde ısrar eder ve gün ışığına çıkmaz. Şok, uyanıklık ve tefekkür halindeki kahraman, duygusal özgürlük üzerine yaptığı bir çalışmada kendisi ve ölen kocası hakkında birçok özelliği keşfederken, evini terk eder, şehre taşınır ve bir fahişeyle arkadaşlık kurar. Farklı tonlarıyla empoze edilen mavi rengin damgasını vurduğu sıkıntılı ve melankolik bir hikaye yaratmak için algıya hitap eden bu filmdeki her sahnenin kurgusunda yakın çekimler ve çok daha yakın çekimler yaygın. Bombastik hareketlerin müziğinin ve gösterişli karakterin birleşiminin sembolizmi ve fotoğrafın mavisi, Julie’nin ağlayan retinasının yaslarından geçen ve oynayan karakterlerin yüzlerinden geçtiği bir sonda apotheosis’i olan bir füzyon oluşturur. Bleu, sinestezi ve renklerin mizah, karakter ve kişilik üzerindeki belirleyici etkisi üzerine bir çalışma yaratmayı başararak, Fransız toplumu etrafındaki kolektif sorunları, korkularını, kendine özgü yapısını ve ulusal yapısını, sırayla elenmiş boyutları sembolize ediyor. Kieslowski’nin filmi, Fransızları oluşturan özellikleri ve onların gebe kalma biçimlerini anlatmak için, büyük kır evlerinden ve Paris’teki apartmanlarından genelevlerine kadar Fransa’da yaşama yolları etrafında bir yolculukla da dikkat çekiyor. Bleu, Avrupa’nın bir parçası olarak Fransa’ya bir Kieslowski mirasıdır, köklerine şimdiki zamandan ve onun şiddet ve huysuzluktan el yordamıyla dayanışma ve empatiye kadar birçok sorununa bir övgüdür.
Ahlaki masallar veya en gizli ahlaki yaklaşımlar açısından, kuşkusuz sinema tarihinin en büyük ustalarından biri, izleyicinin zihninde yavaş yavaş büyüyen ve karmaşadan çok daha fazlasını yaratan bir üçleme yaratıyor. Polonyalı Krzysztof Kieslowski, kariyerini sezgiden inşa eder ve aşk, acı çekme, hayal kırıklığı, rastgelelik, duygusal klostrofobi ve sıradan yaşamda özerklik arzusu gibi evrensel temalar üzerinde çalışarak, yine belgeselden hareket eder. Filmlerinde açık otoriter versiyonlarında hem de sözde “uluslarda, öznelerin samimi boyutuna ve onlara empoze edilen çelişkilere vurgu yapan, giderek artan soyut ve karmaşık yaratımların toplumsal yerleşim bölgesi ve popüler doğallığına odaklanır. İçinde yaşadığımız bu zaman diliminde hem kavramsal hem de anlatı ölçeğinde gerçekten fark yaratan çok az film var ve hiçbir şey sorgulayan üç olağanüstü yapıtın sunduğu retorik gücü, çeşitliliği ve ince ironiyi geri kazanmaktan daha iyi olamaz. Avrupa ülkelerinin, açılmayı bekleyen minimalist bir Pandora’nın Kutusu gibi sırları ve sefaletleri hazine eden yarı gizli bir mahremiyetin alt katmanını kullanarak kitlelerin sevinçlerini ve üzüntülerini çağrıştıran zarif bir sanatsal yolculuktan beklenen hedefleri, başarıları, özlemleri, ya bir trajedi, sevilen-nefret edilen bir üçüncü şahıs ya da kahramanın kendisi ve mizacı dürüstlüğe dönüştü.
Yönetmenin üçlemedeki ilk filmi Bleu (1993), kariyerinin sonunun başlangıcını ve aynı zamanda kariyerinin zirvesini, renklerin temsili üzerine bir başyapıtla ortaya koyuyor. Galya bayrağının tonları ile Fransız Devrimi idealleri arasında paralel bir yaşam, “özgürlük, eşitlik ve kardeşlik” ten söz ediyoruz. Bu durumda film, öyküsünü mavi renkten ve özgürlük kavramından yola çıkarak, tüm eseri işaretleyen trajik bir başlangıçla kuruyor.
Kieslowski’nin sanatsal bakış açısı, yalnızca aktardığı görüntülerde değil, aynı zamanda, ister mavi bir şeker ambalajı isterse Julie’nin bir taş duvarda elini yumruk yapıp sürüklemesinden sonra ki yaraları göstermesi gibi küçük simgesel ayrıntıları vurgulaması açısından da çok etkileyici. Filmin, Kieslowski’nin vizyonunun ihtişamını artıran ve mavinin kıvılcımlarının filmin hikayesinde ve Julie’nin kederini ve dünyadan kopuşunu kendi keşfi için çok önemli olduğu bir görsel motif olarak kullanılması, filmin birçok yönü arasında yer alıyor. Pek çok açıdan, Kieslowski sadece trajedi fikrini oynamakla kalmayıp, aynı zamanda filmin üçüncü perdesinin Julie’nin gerçek bir özgürleşme duygusu bulacağı için kendi dünyasına dönüşünde rol oynayacak önemli unsurlara sahip olacağı için daha önemli detaylara dönüşüyor.
Kieslowski’nin yarattığı kompozisyonların çoğu, bazı sahneler dışında genelde geniş çekimler yapmazken, yakın ve orta çekimleriyle çok samimidir. En önemlisi, Julie’nin hikayesini üçlemenin bir sonraki filmindeki diğer iki karakterle ilişkilendireceği bir sekans oluşturması. Kamera çoğunlukla, bazı izleme çekimleri ve elle yapılan çalışmalarla kontrol edilir, ancak Kieslowski, kamerayı Julie’nin çevresine ve içinde bulunduğu dünyaya doğru sağlam bir şekilde sabitler. Özellikle kameranın kendisi için alacağı kararları oynamak için çok daha sıkı hale geldiği yerlerde, kocasının ve çocuğunun kaybından etkilendiği sahnelerde karakterin yüz ifadesi mütemadiyen gösterilir. Film ilerledikçe çerçeveleme çok daha belirgin hale gelir fakat yine de Julie’nin kederi aşmaya çalıştığı her sekansta her şeyin üzerinde gezinmeye devam eder. Genel olarak, Kieslowski keder ve izolasyon hakkında çok anımsatıcı ama unutulmaz bir film yaratır.
Filmde ses de çok önemli bir rol oynar ve Kieślowski bunu birçok şekilde kullanır. En sevdiği kavramlardan birinin, farklı yerlerdeki farklı insanların aynı anda aynı fikre sahip olabileceği fikrinin altını çizer, her sabah kahve içtiği kafenin önünde Julie’nin kocasının bitmemiş bestesini flütle çalan bir sokak müzisyeni gibi. Kieślowski ayrıca film boyunca deneyim olarak sesi vurgulayarak bize görüntüden ziyade ses yoluyla meydana gelen araba kazası gibi önemli bilgiler verir.
Binoche’un performansı zekice abartılır ve içsel bir kargaşa yaşayan bir kadın minimal diyalog ve dışa dönük bir etki ile aktarılır. Julie her fırsatta duygusal içgüdülerini bastırmaya çalışır ve başkaları ona ulaşmak istediğinde ise hissettiği çatışmayı net bir şekilde hissederiz.
Bunlar arasında, onu soğukkanlı bir şekilde kovmadan önce kısa bir süre aşık olduğu bir besteci arkadaşı olan Olivier (Benoît Régent) a olan tepkisi de vardır. Apartman dairesinde onun alt katında yaşayan ve bir seks kulübünde çalışarak geçimini sağlayan genç bir kadın olan Lucille (Charlotte Véry); Arabasının enkazına şahit olan ve kocasını canlı gören son kişi olan genç adam Antoine (Yann Trégouët); ve Julie’nin kocasının uzun süreli metresi olduğunu keşfettiği Sandrine (Florence Pernel). Filmin sonuna doğru, Julie nihayet isteksizce kendini fiziksel ve duygusal olarak izole etmeye çalışmaktan vazgeçtiğinde, Kieślowski tüm bu karakterleri bir araya getiren sürekli, daire şeklinde bir izleme çekimini bir araya getirerek aynı anda her birinin birbirine bağlı olduğunu gösterir. Julie ise merkez noktasıdır. Bu türden sonsuz sayıda çekim olduğu hissine kapılırız. Krzysztof Kieslowski ve Krzysztof Piesiewicz tarafından yazılan senaryo, yalnızca kopukluk ve izolasyon fikrini araştırmakla kalmıyor, aynı zamanda Julie’nin yalnız kalma ve her zaman ona özlem duyan Olivier dahil diğer insanlarla bağlantı kurmama mücadelesini de araştırıyor.
Görüntü yönetmeni Slawomir Idziak, avize ve yüzme havuzu gibi bazı çekimlerde mavi rengini öne çıkarmasının yanı sıra filmin bazı dış mekan çekimlerinde fotoğrafçılığıyla da olağanüstü işler yaptığını kanıtlıyor. Editör Jacques Witta, filmin yoğun dramatik anları için bazı etkili ritimler yaratırken üslup üzerinde çok fazla vurgu yapmamak açısından kurguda mükemmel işler çıkarıyor. Yapım tasarımcısı Claude Lenoir, Julie’nin inzivaya çekilmek için seçtiği apartman dairesinde yaşadığı konak gibi set parçaları ve mavi kristal avize ile harika işler yapıyor.
Seher Kavut
Harika bir yazı olmuş 👍