Alman yönetmen F.W Murnau’nun 1924 tarihli siyah beyaz ve sessiz filmi nadir rastlanan bir yapıt. Özellikle sinemada izlemek büyük şans. Gittiğim gösterimde filme eşlik eden piyano müziği de atmosferi daha etkin, hikâyeyi de daha ilginç kılıyor. Hikâye lüks bir otelde konukları kapıda karşılamakla görevli yaşı ilerlemiş bir adamın hikâyesi. Kahramanımız artık bu iş için yaşı ilerlemiş olduğundan hızlı çalışamamaktadır. Otelin yöneticisi işi başka birine vererek adamcağıza daha alt seviyede başka bir iş verir. Yaşlı adam gurur duyduğu ve insanlar tarafından saygı gördüğü işinden olduğu için sudan çıkmış balığa döner. Büyük bir bunalıma düşer, bir gece gizlice elinden alınan üniformasını otelden çalar. Daha sonra pişman olur, üniformayı yerine bırakır ve yeni işine razı olur. Murnau, filmlerinde ışık ve gölgeyi kendine has bir teknikle kullanmasıyla kişisel tarzını oluşturmayı başarıyor. Ana karakterin bir tiyatro oyuncusuymuşcasına aşırı mimiklere başvurması da bu filmin dikkat çekici bir başka özelliği. Kamera da karakterin duygusal değişimlerini ve tepkilerini kaydetmek konusunda başarılı.
Filmin başında beliren bir not çekimlerin ‘devamlılık’ prensibine sadık kalınarak yapıldığını; montaj sürecinde başvurulan kesme (cut) ve gözden kaybolma (fade) gibi efektlerin uygulanmadığını belirtiyor. Hatta bunun sinema tarihinde bir ilk olduğu vurgulanıyor. Fakat biraz film yapım tecrübesi bulunan veya teknik terimlere hakim birisi işin böyle olmadığını fark edecektir. Filmde hem kesme hem ‘fade’ kesinlikle kullanılmış. Baştaki not sadece kafa karıştırıyor.
Umut Hanioğlu
umutable@gmail.com
